Cú đá bay – Thực dụng hay nặng phần trình diễn?

Trong Taekwondo và vài môn phái Kung Fu chúng ta thường thấy các võ sĩ tung ra những cú đá như bay lượn trên không, trông thật ngoạn mục. Với những cú đá như vậy, uy lực thực sự ra sao, cho đến ngày nay vẫn còn là những “huyền thoại” xoay quanh nó. Có nghĩa là, người ta đã thêu dệt nên nhiều điều khá ghê gớm về cú đá bay này, như là một “độc chiêu” lợi hại vô song, một ngón đòn phản công bí hiểm… Nhưng đồng thời cũng có nhiều người hoài nghi, họ cho rằng những cú đá bay chỉ nặng phần trình diễn, chứ hiệu quả thực sự thì không. Thực hư ra sao có lẽ chúng ta nên tham khảo bài sau đây của một võ sư danh tiếng, người đã áp dụng thành công những cú đá bay.

Các nhà phê bình – thuộc phe hoài nghi về cú đá bay – đã nhận xét rằng cú đá bay (flying kick hay còn gọi là airborne kicking technique – kỹ thuật đá bay trên không) đặc biệt áp dụng trong Taekwondo thường có hại cho người sử dụng, bởi phần nhiều do thiếu luyện tập, chỉ cốt phô trương, nặng phần trình diễn. Nhất là mỗi khi bay lên đá, võ sĩ thường tự làm mất thế trụ của mình, sẽ là yếu huyệt cho địch thủ phản công, hay nói một cách khác, cú đá bay chỉ làm cho hao tổn năng lượng một cách không cần thiết mà thôi.

Trước những lời chỉ trích này, người có đủ tư cách trả lời nhất có lẽ là võ sư Hee ll Cho, một cao thủ Taekwondo nổi tiếng thế giới, người có những cú đá bay kiệt xuất. Hee thừa nhận một phần sự thật trong những lời chỉ trích, nhưng ông nhấn mạnh: Cú đá bay không hề là phô trương, mà thực sự nó là một độc chiêu nếu người sử dụng tập luyện có căn cơ, hay nói một cách thẳng thắn là phải khổ luyện. Phê phán một kỹ thuật trong võ thuật không thể chỉ đơn thuần mang tính võ đoán hay chỉ nhìn qua một vài người, một vài chiêu thức,…

Võ sư Hee ll Cho vào năm 1994 đã 40 tuổi, là một huấn luyện viên Taekwondo có võ đường ở Santa Monica, California, mang thất đẳng huyền đai. Ông nói thêm: “Muốn đánh giá về hiệu quả thực sự của cú đá bay thì phải dựa trên những võ sĩ qua sự khổ luyện đạt mức thành công nhất định. Bởi vì tuyệt kỹ võ công không phải dành cho mọi người, những gì người này có được không hẳn có ở người kia, mặc dù họ cùng học, cùng luyện một thầy. Những nhà phê bình có thể đúng khi nhìn thấy một võ sĩ kém nào đó áp dụng cú đá bay”.

Võ sư Hee giải thích thêm: “Dù có bằng chứng về sự giống nhau giữa các chiêu thức của cú đá bay, nhưng tùy theo trình độ sẽ có hiệu quả khác nhau. Những cú đá bay có sự kết hợp giữa nhiều kỹ thuật nhưng nguồn gốc xuất phát của nó ở võ thuật Hàn Quốc. Qua nhiều nghìn năm lịch sử, võ Hàn Quốc đã chứng minh sự lợi hại của những cú đá bay, nhưng nên nhớ, hiệu quả thật sự của nó là vũ khí phản công chứ không phải là đòn tấn công. Chính vì có sự nhầm lẫn, hoặc do lạm dụng, nên nhiều người sử dụng cú đá bay đã rước lấy thất bại. Tôi lặp lại, cú đá bay chỉ hiệu quả và phát huy hết uy lực của nó khi nào bạn dùng nó như một đòn phản công. Có nghĩa là phải để nó có tính bất ngờ thì địch thủ mới không kịp trở tay. Nếu dùng nó như một đòn tấn công thì bạn sẽ nhận sự phản công bằng những cú quét chân, kể cả đòn cầm nã, bởi khi nhảy lên đá qua tư thế tấn công thì bạn sẽ bị hở, bị mất thế, dễ rước lấy thảm bại. Đây cũng là câu trả lời chung cho mọi người về việc khi nào thì áp dụng cú đá bay? Như tôi đã nói, đó là lsuc phản công bất ngờ, phản công để knock out địch thủ và để kết thúc nhanh chóng cuộc đấu. Hiệu quả nhất là khi địch thủ tấn công ta với khí thế hung hăng, điên cuồng và dùng những cú đấm dài. Đó là lúc ta tung cú đá bay đắc dụng nhất”.

Theo võ sư Hee thì hiệu quả cú đá bay nằm ở hai mặt: sự di chuyển và cú phản đòn chớp nhoáng, thêm vào đó là sự cân bằng thân thể một cách có tính toán. Bạn đừng bao giờ quá ham biểu diễn khi tung thân người quá cao rồi mới ra đòn, bởi làm như vậy mặc nhiên bạn tạo cho mình sự mất thế trụ. Tốt hơn hết là lúc vừa tung cú đá ra, bạn đồng thời lộn người xoay 180 độ và ra đòn chớp nhoáng ở tầm ngang thắt lưng trở lên tới mặt. Dùng lực dồn xuống gót chân trụ, đồng lúc lực ở chân đá cao sẽ phát huy được uy lực cao nhất của nó. Cú đá bay này vừa bất ngờ lại vừa chắc chắn, nhờ vào yếu tố chớp nhoáng, làm cho kẻ địch lung túng.

Tại phòng tập riêng, võ sư Hee thường trực tiếp huấn luyện cho đệ tử của mình thật nhuần nhuyễn từng thế đá và thường lặp đi lặp lại lời dặn: không thể có một cú đá lộn vòng nào một lúc đá trúng 6 hay 7 mục tiêu như thiên hạ từng khoe khoang.

Thực tế cho thấy muốn đá trúng và hiệu quả vài mục tiêu đã là việc khó và phải khổ luyện. Một cú đá bay không chuẩn xác, không đúng cách thì chắc chắn sẽ rước lấy thất bại thảm hại nữa là đằng khác. Quan trọng bậc nhất đối với một võ sĩ là phải biết khi nào và làm cách nào để tung ra một cú đá bay. Theo tôi, một vỗ sĩ nhỏ mà có động tác nhanh, phản xạ nhạy, khi gặp một địch thủ lớn hơn mình thì việc áp dụng những cú đá bay sẽ vô cùng hiệu quả. Thông thường, khi tình huống xảy ra trên đường phố thì kẻ địch khỏe hơn thường hay chủ quan, hắn nghĩ rằng chỉ vài cú đấm là có thể hạ được địch thủ. Chính sự chủ quan đó sẽ làm hại hắn ta khi bạn bất ngờ tung những cú đá bay phản công. Những cú đá bay lộn vòng trong tình huống đó là vô cùng đúng điệu, cần thiết. Nhưng, có một điều nữa các bạn phải nhớ, phải thuộc nằm lòng là phải biết tung ra những cú đá nhử (đá giả) nhằm làm cho địch thủ chủ quan, trước khi tung ra cú quyết định.

Tại phòng tập của ông, võ sư Hee thường di chuyển những bao cát nặng cứ mỗi hai tháng một lần, ông giải thích: “Phải luôn thay đổi vị trí để tập cho các học viên sự đa dạng hóa những cú đá, cho họ quen với nhiều tư thế, bởi vì chiến đấu thật kẻ địch đâu có tấn công từ một phía. Tôi cũng thường lưu ý các học viên rằng một khi muốn ứng dụng những cú đá bay lộn vòng thì phải tập trước tiên thế trụ trước khi nhảy và đứng vững lại sau cú nhảy dù đá trúng địch thủ hay không. Mọi sự mất thăng bằng sẽ rước lấy thảm họa. Hơn nữa, khi bạn trụ được vũng vàng thì uy lực phát ra ở chân còn lại mới tăng lên, mới có hiệu quả thật sự. Có nhảy lộn vòng để đá chỉ là động tác tiếp theo của cái lực đã được chuẩn bị. Một cú đá ngang với hai chân tạo thành một góc thẳng theo đường chân trời là cú đá lý tưởng nhất, do vậy nếu có thực hiện cú đá lộn vòng trên không các bạn cũng luôn phải ở tư thế đó, bởi vì mọi cú đá với đá dốc ngược lên vừa không hiệu quả vừa tốn nhiều lực không cần thiết, lại rất khó thực hiện”.

Tóm lại, theo ý của võ sư Hee ll Cho thì đừng ảo tưởng về một cú đá bay như trong huyền thoại, nhưng cũng đừng xem thường nó. Thực sự có những cú đá bay lộn vòng trên không như làm xiếc vẫn đầy uy lực và hiệu quả, khi thực hiện bởi những người khổ luyện.